Ogradu sam preletio k’o Dragutin Topić

Ima tome blizu dvadeset godina, da mi je neko pustio tu smiješnu pjesmu, u kojoj pjevač, pjevajući o bijegu od policije, u jednom trenutku kaže: “Ogradu sam preleteo k’o Dragutin Topić”.

Smiješna pjesma, koja je u mom srcu našla posebno mjesto jer ima i stih: “Valter branio je Sarajevo, sada brani mene”, ponukala me tada na istraživanje, htio sam da znam ko je leteći čovjek. Očekivao sam nekog junaka a la Kraljević Marko, a otkrio jednog od najboljih jugoslovenskih i srpskih atletičara svih vremena, vlasnika jednog svjetskog rekorda već preko trideset godina.

Dragutin Topić ušao je u svijet sporta kao dječak. U Sremčici kraj Beograda, gdje je živio, prvo je trenirao fudbal. Nije se tu pronašao, bio je jedan od onih visokih dječaka kojima bolje paše košarka, ali u Sremčici je bio samo fudbal.

Preseljenjem u Beograd otvaraju se nove mogućnosti. Za atletiku se zainteresovao ozbiljnije nakon gledanja atletičarskog Svjetskog prvenstva 1983. u Helsinkiju. Upisuje se u Atletski klub Radnički sa Zvezdare, odakle ubrzo odlazi u Crvenu zvezdu, klub u kom će provesti većinu karijere.

Atletika, košarka, kros kantri…

Prva disciplina kojom se bavio bila je trčanje na 600 metara. Nije to bio najbolji izbor, tako da poslije godinu dana  entuzijazam mladog Topića opada, do te mjere da uporedo sa atletikom počinje trenirati i odbojku. Kako mu je odbojka išla bolje od trčanja, lomio se na koju će stranu, sve do jednog događaja koji je  učinio je da atletika ipak prevagne.

Za to je najzaslužniji čovjek po imenu Trifke, Topićev nastavnik fizičkog. Jednog dana pitao je dječake u školi ko zna skakati u vis, a Topić se instinktivno prijavio da zna on, iako o tome nije znao ništa. Dobio je priliku da predstavlja školu na opštinskom takmičenju i pobijedio, a tom prilikom privukao je i pažnju trenera Mihajla Švrake, čovjeka koji u njemu prepoznao veliki talent, što je dječak Topić potvrdio odmah u prvoj godini treniranja, koju završava kao treći skakač Jugoslavije.

Godine 1987. odlazi na godinu u Ameriku, gdje uporedo sa atletikom trenira košarku i kros kantri, te upoznaje novu filozofiju sporta, različitu od balkanske, gdje je najvažnije pobijediti sve ostale i biti prvi; kod Amerikanaca nije bio fazon u tome, nego da ti kao pojedinac daš sve od sebe, kojoj je Topić ostao vjeran do kraja.

Iduće godine vraća se u Beograd, riješen da se izbori za mjesto u reprezentaciji i nastup na Evropskom prvenstvu u Varaždinu 1989, u čemu je i uspio, a osvojio je četvrto mjesto.

Ovacije na punom Poljudu

Već 1990. godine, devetnaestogodišnji Topić bilježi jednu od sezona kojima se upisuje zlatnim slovima u historiju svjetskog sporta, sa dva velika trijumfa koji će ga dovesti i do titule sportiste godine u Jugoslaviji.

Najprije postaje juniorski svjetski prvak na takmičenju u Plovdivu, što izvodi na najljepši mogući način, uz postavljanje novog svjetskog juniorskog rekorda od 237 cm, neoborenog do danas. Samo dvije sedmice poslije, zlatnu medalju osvaja i na seniorskom Evropskom prvenstvu u Splitu, a snimak tog skoka jedan je od ljepših momenata jugoslavenskog sporta uopšteno; beogradska zvijezda iz Plovdiva privukla je veliki broj Splićana na Poljud, čija vjera u novog šampiona nije ostala iznevjerena, a Topić tada postaje ako ne posljednji, onda jedan od posljednjih Srba koji su na punom Poljudu doživjeli ovacije.

Kasnije, kad je Jugoslaviju zahvatilo nacionalističko ludilo koje do danas nije prošlo, našla se koja mudra nacionalistička glava da protumači Topićevo radovanje poslije zlatnog skoka na Poljudu kao simbolički akt srpske ratobornosti, iako je prava istina da je šampion tada predstavio Musašija, slavnog japanskog samuraja koji mu je tih dana služio kao inspiracija.

Nažalost, taj divni početak ostaje i vrhunac Dragutina Topića u smislu trofeja. Rat u Jugoslaviji uništava mladom šampionu uslove za treniranje, a od njega pravi junaka koji bi, da je život strip, bio Alan Ford. I dalje trenira punom parom, ali sada bez novca, bez pomoći institucija i doktora, čak i bez stativa, letvice i strunjače, što se u konačnici odrazilo i na rezultate.

‘Nije bitno pobijediti, već dati sve od sebe’

Jedna od mnogih alanfordovskih anegdota iz tog vremena dogodila se na stadionu JNA, gdje se Topić pripremao za Svjetsko prvenstvo u Sevilji – skočio je na strunjaču u kojoj su ose svile svoje gnijezdo, pa su ga napale i izujedale, što je doprinijelo da na takmičenju završi kao četvrti.

Takva situacija ogadila je mladom šampionu sport, koji ga je i pored tako bijednih uslova uspješno upropaštavao finansijski, i njega i njegovog trenera Švraku. Samom Topiću najteže je palo što je, uprkos šest nastupa, ipak ostao bez olimpijske medalje. Najbliži joj je bio u Atlanti 1996, kada je završio na četvrtom mjestu, ali mu to iz lične perspektive nije bio najveći olimpijski uspjeh.

Godine 2011, sada već kao veteran od četrdeset godina, na nagovor jednog njemačkog doktora juriša po šesti put na olimpijsku normu, koja iznosi 231 cm. Vjeran filozofiji da nije bitno pobijediti, već dati sve od sebe, Dragutin Topić leti preko olimpijske norme po šesti put zaredom i dogodine putuje u London, što smatra svojim najvećim olimpijskim uspjehom.

Uspješan i na košarkaškom terenu

Osim na atletskom, heroj sporta Dragutin Topić, proslavio se i na košarkaškom terenu. Registrovan kao igrač Spartaka iz Subotice, ostaće upamćen kao dvostruki pobjednik takmičenja u zakucavanju na All star susretima, a još više po trojki koju je postigao ‘93. protiv svoje Zvezde, u pobjedi Spartaka 85:67. Praćen burnim ovacijama, popularni Top ulazi u igru u posljednjim minutama meča. U jednom trenutku loptu dobija izvan linije 6, 25 te neočekivano šutira i pogađa, bacajući publiku u delirijum.

Uspjeha je imao i kao trener atletike, a njegova šampionka istovremeno je i njegova supruga, Biljana Topić, najbolja srpska takmičarka svih vremena u disciplini troskok, osvajačica medalja sa svjetskih prvenstava i dvostruka učesnica Olimpijskih igara.

U posljednjih šest-sedam godina Biljana i Dragutin Topić vode atletski klub “Top jump”, u kom se trude prenijeti mladim atletičarima svoje iskustvo i obezbijediti im bolje uslove rada od onih koje su imali sami. Njihova starija kćerka, Angelina Topić, jedna je od najperspektivnijih skakačica u vis u Srbiji, a imaju i mlađu, koja je još uvijek premala za prognoze.

Za kraj još da kažemo kako je Dragutin Topić rođen 12. 3. 1971, što znači da danas puni okruglo pedeset godina. Ja mu želim da živi još najmanje toliko, te da kao trener dovrši ono što je započeo kao takmičar i okiti se medaljama sa svih velikih atletskih takmičenja, a najviše sa Olimpijade.

Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.