Zašto se Srbija svađa sa vascijelim komšilukom?

Svakako ste primijetili da se Vučićeva Srbija neprekidno prepire sa vascijelim komšilukom. Njima, prosto, niko ne valja. Kad se ne natežu sa Kosovom, imaju nešto da rasprave sa Makedonijom. Uto se ispostavi da je zadnji čas da se opet malo destabilizuje Bosna, pa onda Dačić ili neko drugi kaže koju lažnu i odvratnu o Sarajevu. Nije rasprava sa Sarajevom završila, a eno ga Vulin otvara retorički front sa Hrvatskom. A onda red dođe na Crnu Goru.

Oko čega se sada prepiru Beograd i Podgorica? Predvidljivo: oko Podgoričke skupštine, kojoj je stogodišnjica.

U toku je, dakle, istoričarsko-političarsko-građanska rasprava „ko je koga izlevatio 1918“.

Odgovor očigledan

Pitanje je posve besmisleno, jer je odgovor očigledan. Srpska vojska je 1918. ušla u Crnu Goru i organizovala Podgoričku skupštinu na kojoj su delegati odlučili da ukinu državu Crnu Goru i pripoje je Srbiji. Kralj Crne Gore postao je Aca Karađorđević, koji je, za svaki slučaj, zakonitom crnogorskom kralju Nikoli I zabranio povratak u zemlju. Koju godinu kasnije Aca je dekretom ukinuo Crnogorsku pravoslavnu crkvu i praktično je pripojio srpskoj, iako je Aca kršten upravo na Cetinju, upravo u Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi. Sve to nije prošlo glatko: pristalice Petrovića i protivnici prisajedinjenja Crne Gore Srbiji digli su Božićni ustanak. Koji je srpska vojska brutalno ugušila, počinivši pritom brojne ratne zločine.

Jasno je da je Srbija anektirala Crnu Goru. Ali jasno je i da je u Srebrenici počinjen genocid, pa srbijanska premijerka Brnabić veli da – nije. 

Tako danas iz Srbije čujemo kako je Crna Gora nekako uspjela prevariti i iskoristiti Srbiju koja ju je anktirala. Čujemo kako su Crnogorci nezahvalni, jer srpska vojska ih je navodno oslobodila. Da vas pitam, života vam: kad vojska države X uđe na teritoriju međunarodno priznate države Y, tamo uguši ustanak, ukine državu Y i pripoji je državi X – je li ta vojska državu Y oslobodila ili okupirala? Ja, tako sam i mislio.

Koškanje oko Osamnaeste, zapravo, nikada i nije prestalo u Crnoj Gori. Neki od čitalaca Al Jazeere sjetiće se polemike oko spomen-ploče na ulazu u budvanski Stari grad. Bilo je to na ljeto 2015.

Ima, dakle, tamo u Budvi, nekakva kamena ploča, 1931. postavljena na ulaz u Stari grad, rekosmo li. Stoji ispod venecijanskog lava i na njoj piše:

“Na uspomenu dolaska hrabre pobjedonosne Srpske vojske koja poslije junačnih pobjeda oslobodi Budvu, na Mitrovdan 8. novembra 1918. postavlja Opština Budva“.

Liberalna partija je tada zatražila da se ploča ukloni, jer ono što tamo piše, prosto, nije istina.

Srpska vojska nije oslobodila Budvu

Onda je krenula priča o ugroženosti Srba u Crnoj Gori i dukljansko-montenegrinskim falsifikatima istorije.

A stvar je, pogađate, vrlo prosta. Kao što sam već pisao za Al Jazeeru: srpska vojska niti jeste, niti je mogla osloboditi Budvu. Kada je srpska vojska ušla u Budvu, u njoj nije bilo niti jednog austro-ugarskog vojnika, a sama K und K monarhija je već bila rahmetli.

U trenutku kada je ušla u Budvu, srpska vojska je taj grad mogla osloboditi jedino od nepostojeće vojske nepostojeće države – ili od samih Crnogoraca. Iz te perspektive, spomen-ploča nije pretjerivanje. Izuzetno je teško pobijediti nevidljivog neprijatelja, kao što je učinio Bruce Lee koji je u sobi punoj ogledala pronašao i ubio skrivenog zlikovca. A još teže pobijediti protivnika kojega – nema, kao što je srpska vojska učinila u Budvi.

Prije koju sedmicu, opet u Budvi, organizovan je skup o 1918. Na tom se skupu moglo čuti da je Crna Gora okupirala Budvu i Boku. Čulo se, takođe, da će „srpsko more“ kod Budve biti oslobođeno a srpske zemlje opet ujedinjene.

Oglasio se i Amfilohije Radović koji je, jasno, poručio da Crna Gora mora slaviti 1918.

Uslijedila je crnogorska kontraofanziva. Koju je najavila odluka crnogorske Vlade da ulazak u zemlju zabrani Matiji Bećkoviću i još trojici državljana Srbije.

Skupština Crne Gore će donijeti Rezoluciju o Podgoričkoj skupštini, kojom će ova biti osuđena i stavljena van snage –iako su njene odluke praktično suspendovane još u komunističkoj Jugoslaviji, potom i proglašenjem nezavisnosti Crne Gore 2006.

Beogradski mediji svakodnevno objavljuju izraze razočarenja, čuđenja i gađenja zbog toga što Crna Gora neće da slavi datum kada je pripojena Srbiji.

Za sve građane Srbije kojima, kao, nije jasno zašto, imam prosto pitanje.

Recimo da je na kraju Prvog svjetskog rata neka vojska, recimo crnogorska, ušla u Srbiju i preuzela svu vlast, kao što je srpska vojska ušla u Crnu Goru. Recimo, onda, da je crnogorska vojska izabrala takozvane “predstavnike naroda” lojalne toj vojsci pa organizovala, recimo, “Beogradsku skupštinu”, potpuno suprotnu zakonima i, kad smo već kod toga, ustavu tadašnje Srbije, kao što je srpska vojska učinila u Crnoj Gori. Recimo, potom, da ta “skupština”, u ime bratstva i jedinstva donese odluku da sa vlasti svrgne dinastiju Karađorđević, ukine državnost Srbije i Srbiju pripoji Crnoj Gori – baš kao što je Podgorička skupština svrgla Petroviće, ukinula državu Crnu Goru i pripojila je Srbiji. Recimo, još, da potpredsjednik Beogradske skupštine tokom njenog trajanja kaže: „Ja vas molim, gospodo, da stavimo na stranu istoriju Srbije. Što se pak tiče njezine političke istorije, ja je dijelim na dva dijela: na do juče i od juče. Mi više nismo Srbi nego Crnogorci“, kao što je potpredsjednik Podgoričke skupštine Savo Fatić rekao: „Ja vas molim, gospodo, da stavimo na stranu istoriju Crne Gore. Što se pak tiče njezine političke istorije, ja je dijelim na dva dijela: na do juče i od juče. Mi više nijesmo Crnogorci nego Srbi“. Recimo, potom, da dio naroda u Srbiji digne ustanak protiv odluka “Beogradske skupštine”, i da crnogorska vojska taj ustanak u krvi uguši – baš kao što je srpska vojska ugušila Božićni ustanak u Crnoj Gori.

Da je sve bilo tako u Srbiji, kao što je bilo u Crnoj Gori, bi li, leba ti, slavio sto godina Beogradske skupštine?

Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.

Izvor: Al Jazeera