Za šta se zalaže Syriza

Prema prvim izlaznim anketama, na prijevremenim parlamentarnim izborima održanim u nedjelju u Grčkoj pobijedila je ljevičarska stranka Syriza.

Stranka Alexisa Tsiprasa osvojila je između 35,5 i 39,5 posto glasova, a Nova demokratija premijera Antonisa Samarasa 23 do 27 posto.

Pobjeda bi mogla označiti politički preokret u Evropi gdje i neke druge populističke partije žele započeti vlastitu kampanju protiv mjera štednje.

Također se vjeruje da bi ovi izbori mogli biti odlučujući za ostanak zemlje u eurozoni.

S tim u vezi ranije se oglasila i njemačka kancelarka Angela Merkel: “U samoj srži naših vrijednosti leži solidarnost. Želim da Grčka, uprkos svim poteškoćama, ostane dio naše priče”, poručila je ona.

Grci su izašli prijevremene izbore budući da parlament te zemlje iz tri pokušaja nije uspio izabrati novog šefa države, koji bi na toj funkciji zamijenio Karolosa Papouliasa, a prema Ustavu, u tom slučaju se raspisuju parlamentarni izbori.

Ostanak u eurozoni

Ipak, lider Syrize je uoči izbora odbacio strahovanja vezana za ostanak Grčke u eurozoni, objasnivši da je sada atmosfera drugačija.

Grčka će ostati u eurozoni i voditi borbu protiv politike štednje, koja uništava Evropu, izjavio je Tsipras.

“Jasno je sa svakog stajališta da pitanje izlaska Grčke iz eurozone ne postoji”, kazao je on za grčki sedmični list Realnews.

Objasnio je da su se takve informacije pojavile još 2012. godine, usred najveće grčke krize, no “atmosfera je u ovom trenutku potpuno drugačija”.

“O takvoj mogućnosti govori jedino [aktuelni grčki premijer] Antonis Samaras, ali visoki evropski dužnosnici to svakodnevno opovrgavaju”, napomenuo je vođa Syrize.

Početkom januara Evropska komisija je izvijestila da je pripadnost neke zemlje eurozoni “neopoziva”.

Samaras, Tsiprasov glavni protivnik na izborima, sistematski zaplašuje birače scenarijem “Grexita”, izlaska Grčke iz eurozone, osuđujući politiku Syrize, koja želi dokinuti politiku štednje.

Tsipras uzvraća da će Grčka “i dalje biti na čelu borbe protiv politike štednje, koja šteti Evropi, jača krajnju desnicu i evropsku ekonomiju vodi u recesiju”.

Grčka i MMF

Zvaničnici u Briselu i generalna direktorica MMF-a Christine Lagarde već su poručili da će Syriza, ukoliko dođe na vlast, morati da otplati pomoć koja je Grčkoj odobrena za vrijeme dužničke krize, kao i da nastavi sa reformama.

Lagarde je jasno rekla da je istovremeno dug – dug i da se nalazi u ugovoru, upozorivši istovremeno na moguće posljedice ako Grčka i druge evropske zemlje žele da promijene kreditne obaveze.

Najbolje na šta Syriza može da računa jeste pristanak eurozone na produženje rokova za otplatu duga i eventualno ukidanje preostale kamate na manji dio duga, što su opcije koje se razmatraju već neko vrijeme.

Rokovi za otplatu grčkog duga već su produženi na 30 godina u projeku, a Atina ima grace period od 10 godina na gotovo tri četvrtine ukupnih dugovanja.

Ukoliko rokovi budu produženi na 50 godina, kao što Grčka želi, prosječni troškovi servisiranja dugova drastično bi pali, pa bi više novca ostalo za podsticanje privrede, a i otplatu dugova.

Početak potresa

Pobjeda Syrize mogla bi da označi početak političkih potresa ne samo u Grčkoj, nego u mnogim evropskim državama u kojima populističke partije žele da započnu vlastitu kampanju protiv mjera štednje.

To je slučaj sa španskom partijom Podemos (u prijevodu – Možemo) koja je sa Syrizom ujedinjena u stavu da treba da se odbace nametnute mjere štednje, ali i u čvrstoj borbi protiv korupcije u njihovim zemljama.

Analitičar Evropskog vijeća za vanjske poslove Jose Ignacio Torreblanca smatra da bi pobjeda Syrize bila “veoma važna za Podemos i druge antiestablišment partije”.

“Ona bi poslala jasnu poruku da postoji realna šansa da oni upravljaju državom i da to nije utopijski projekt”, naveo je on.

Izvor: Al Jazeera i agencije