Traži se ‘novo sunce’ za Makedoniju
Piše: Metodi Metodijev
Prvi put od nezavisnosti Makedonije istovremeno i opozicija i pojedini članovi vladajuće partije VMPRO- DPMNE, prije svih profesor Jovo Kekenovski, lider Foruma za slobodu, traže ostavku Vlade Makedonije. S druge strane, i takozvana Amsterdamska trojka (Nikola Dimitrov, Vladimir Lazarević i Pero Dimšoski) pozvala je Vladu Makedonije da podnese ostavku. To se desilo odmah nakon 7. marta, kada su eksplodirale “bombe” na račun vladajuće partije koju je opozicija, uz podršku međunarodne zajednice, optužila i iznijela brojne dokaze za zloupotrebu službenog položaja i ugrožavanje političke stabilnosti u Makedoniji.
Vladimir Lazarević direktno i otvoreno poručuje: ‘Zbogom, premijeru!’
Članovi “Amsterdamske trojke” ranije su obavljali visokopozicionirane dužnosti, na koje ih je imenovala vladajuća partija. Nikola Dimitrov je bio makedonski ambasador u SAD-u i u Holandiji te šef pregovaračkog tima u sporu s Grčkom o imenu Makedonije.
Vladimir Lazarević je pokrenuo velike reforme u zdravstvenom sistemu, kao zamjenik ministra zdravlja Makedonije. Pero Dimšoski, bivši zamjenik ministra poljoprivrede, bio je odgovoran za nadgledanje procesa približavanja Makedonije Evropskoj uniji u oblasti poljoprivrede.
Aktivnosti “Amsterdamske trojke” je koordinirao profesor Kekenovski i njegov Forum za slobodu. Paralelno s “bombama” opozicionog lidera Zorana Zaeva, sedmični magazin Fokus objavio je članak pod nazivom “Kakav kraj”, koji je označio početak napada na predsjednika Vlade Makedonije Nikolu Gruevskog.
Autor teksta Vladimir Lazarević direktno i otvoreno poručuje: “Zbogom, premijeru!” Uslijedio je drugi članak istog autora, pod nazivom “Kako je Nikola Gruevski htio od Ohridskog jezera napraviti more”, koji je do usijanja zagrijao društvene mreže, a tekst je razotkrio megalomanske ambicije makedonskog premijera.
‘Novo sunce slobode’
Nakon sastanka “Trojke” u Amsterdamu, Nikola Dimitrov je na svom Facebook profilu napisao tekst pod nazivom: “Novo sunce slobode”, kojim je pozvao građane Makedonije da ne ostanu indiferentni na najnovije događaje te prozvao sukobljene članove vladajuće partije, “koji znaju gdje je glavno sjedište VMRO DPMNE-a, ali koji su zaboravili partijske ideale i vrijednosti”. Napisao je da je pokušao spasiti VMRO-DPMNE od “srama i zaborava” i vratiti ovu partiju narodu Makedonije.
Ljudi danas vide nadu u novim i iskusnim zvaničnicima koji mogu vratiti slobodu i demokratiju.
Pozivi upućeni u “Novom suncu slobode” donijeli su hiljade pozitivnih reakcija i podršku na društvenim mrežama, pa sve više Makedonaca izražava nezadovoljstvo, razočarenje i ljutnju zbog načina na koji je vladajuća partija privatizirala državne institucije. Ljudi danas vide nadu u novim i iskusnim zvaničnicima koji mogu vratiti slobodu i demokratiju i, zajedno s drugim političkim partijama, približiti Makedoniju Evropskoj uniji.
U međuvremenu se nastavila eskalacija političkog konflikta u Makedoniji, pa obje glavne strane u njemu – vladajuća VMRO-DPMNE i opoziciona Socijaldemokratska stranka Makedonije – donose sve žešće optužbe na račun političkih oponenata.
Za sada se čini da proces ide u prilog SDSM-u, posebno nakon priznanja bivšeg državnog javnog tužioca Ljupča Švrgovskog, koji je potvrdio autentičnost zahtjeva ministrici policije Gordani Jankulovskoj da intervenira kod ministra pravde kako bi sin predsjednice Apelacionog suda u Skoplju bio izabran za tužioca. Istovremeno, u drugom objavljenom zapisu čuje se kako vicepremijer i ministar finansija Zoran Stavrevski priznaje kako “ovo šta se dešava u Makedoniji ne postoji u ni jednoj drugoj zemlji na svijetu”.
Godine 2001. Makedonija je platila visoku cijenu zbog bliskih veza s Beogradom.
Opozicija iznosi sve više optužbi i tvrdi da premijer Gruevski i njegov bliski rođak i šef makedonske Agencije za nacionalnu sigurnost Sašo Mijalkov učestvuju u korupcionim shemama i izbornim malverzacijama te da se direktno miješaju u posao pravosudne vlasti i rad medija.
Etnički odnosi kao ‘živa rana’
Makedonija preživljava treću političku krizu od početka nezavisnosti. Početkom devedesetih godina prošlog vijeka tadašnji predsjednik Kiro Gligorov je mnogo uradio za usporavanje procesa odvajanja i mirnog otcjepljenja Makedonije od bivše SFRJ.
Godine 2001. Makedonija je platila visoku cijenu zbog svojih bliskih veza s Beogradom, odnosno zbog pobune Albanaca, za koju mnogi tvrde da je izbila “u režiji” agenata iz Srbije. Početkom ove godine zemlja se ponovo trese, a politička kriza je na vrhuncu.
Vladajuća elita, koju predvodi premijer Gruevski, izgleda kao osavremenjena varijanta politike Lazara Koliševskog od 1945. godine pa nadalje, a analitičari povlače paralelu između sadašnjeg šefa Agencije za nacionalnu sigurnost Makedonije Saše Mijalkova i Titovog prvog policajca Aleksandra Rankovića.
Totalna kontrola nad makedonskim medijima putpuno liči na onu od prije 70 godina. Makedonsko društvo je bilo i ostalo potpuno razjedinjeno za vrijeme sve tri spomenute krize. Jedina vidljiva razlika je što je 2001. godine problem baziran na etničkim odnosima, koja su i sada “živa rana” u odnosima između Makedonaca i Albanaca.
Makedonija se više nego ikad mora nacionalno ujediniti, imati konsenzus u svim bitnim pitanjima – nacionalnom, političkom, ekonomskom – te raditi na poštivanju ljudskih prava i sloboda. A to se može učiniti na samo jedan način – da državu pokrenu novi ljudi koji će staviti tačku na evidentnu mržnju i gledati otvoreno prema svim susjedima.
Do sada, jedini takav pokušaj je napravio predsjednik Boris Trajkovski, ali njegova pogibija u avionskoj nesreći kod Mostara prije 11 godina bila je ujedno i kraj za novi start demokratizacije makedonskog društva.
Stavovi izraženi u ovom tekstu su autorovi i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.
Izvor: Al Jazeera