Saudijske milijarde nestaju u ‘jemenskoj ratnoj močvari’
Iako je mislila da će to biti munjeviti rat, koji će potrajati samo nekoliko mjeseci kako bi pobunjenička grupa bila poražena, Saudijska Arabija sada se bori s gorkim posljedicama rata koji je pokrenula protiv Husa. Rat u Jemenu nanio je toj zemlji ekonomske i vojne gubitke, čije se implikacije još ne mogu sagledati.
Nakon što su Husi preuzeli kontrolu nad glavnim jemenskim gradom Sanom i nekoliko sjevernih pokrajina u septembru 2015, Saudijska Arabija proglasila je početak vojne operacije “Oluja odlučnosti” radi vraćanja legitimiteta. Međutim, na kraju je završila zaglavljena u “jemenskoj močvari”, trpeći gubitke u ljudstvu i opremi. Osim toga, vitalni vojni i naftni položaji unutar Saudijske Arabije postali su meta.
Sada se više ne postavlja pitanje, kao što je to bio slučaj ranije, o broju saudijskih letova i napada na vojne položaje Husa nego o protivnapadima, balističkim raketama i bespilotnim letjelicama grupe Husi, kojoj je teritorija Saudijske Arabije postala laka meta. Husi su u subotu otkrili da je nedavno provedena velika vojna operacija usmjerena na regiju Najran u Saudijskoj Arabiji, nazvana “Božija pobjeda”, tokom koje su pokorene tri vojne brigade i zarobljene hiljade vojnika, među kojima i stotine saudijskih vojnika i oficira.
U nedostatku zvaničnih ili poluzvaničnih saudijskih procjena gubitaka nastalih u ratu u Jemenu, sajt Yemen Watch, blizak Husima, navodi da su snage tog pokreta uništile više od 170 tenkova u područjima Jizan, Najran i Asir, koja su uz jemensku granicu. Husi su, također, uništili 32 tenka, 30 oklopnih i više od 100 drugih vozila, kao i dva aviona F-16. Saudijska Arabija priznala je pad jednog od tih aviona, dok je za drugi saopćila da se srušio zbog tehničkih problema. Husi su oborili tri helikoptera Apache u pograničnim područjima i tri izviđačke letjelice.
Stotine raketa po tri miliona dolara
U maju prošle godine saudijske vlasti objavile su da je 12 saudijskih vojnika ubijeno u jednoj sedmici kao rezultat sukoba s Husima na granici zemlje. Saudijski mediji također su izvijestili da je najmanje 1.000 saudijskih vojnika ubijeno od početka rata u martu 2015. do sredine 2018, dok izvori koji se protive tom ratu kažu da je ta brojka mnogo veća.
U prvim danima “Oluje odlučnosti” saudijski mediji tvrdili su da troškovi saudijskog rata protiv Husa, koji su digli pobunu protiv legitimne Vlade, mogu doseći stotine miliona dolara mjesečno, napominjući da ti troškovi neće opterećivati saudijski budžet za odbranu i sigurnost. Također su navodili procjene prema kojima Saudijska Arabija mjesečno troši 175 miliona dolara na zračne napade koristeći 100 aviona, a istakli su i to da zračna kampanja, koja bi mogla potrajati više od pet mjeseci, može koštati Rijad više od milijardu dolara.
Prema saudijskim izvještajima, troškovi upotrebe aviona u ratu iznose 230 miliona dolara mjesečno, uključujući operativne troškove, municiju i održavanje, odnosno više od osam milijardi dolara u samo tri godine. Ako je protivzračna odbrana Husa predstavljala njihovu slabu tačku u ratu, onda su uspjeli – uz pomoć Irana, kako Saudijska Arabija kaže – prebaciti bitku na teritoriju Saudijske Arabije. Napadima balističkim raketama i dronovima na mete u toj zemlji uspijevaju joj nanijeti gubitke u ljudstvu i ekonomiji.
Saudijska Arabija oslanja se na američke rakete Patriot kao sistem protivzračne odbrane za odvraćanje balističkih raketa Husa. Jedna raketa tog sistema košta tri miliona dolara, a za obaranje balističke rakete potrebne su najmanje tri. U aprilu prošle godine glasnogovornik saudijsko-emiratske koalicije, pukovnik Turki al-Maliki, izjavio je da su Husi ispalili 119 balističkih projektila na Saudijsku Arabiju, što znači da je samo njihovo presretanje Saudijsku Arabiju stajalo nekoliko desetaka miliona dolara.
Magazin Foreign Policy objavio je izvještaj na svom portalu u decembru 2016. u kojem se navodi da je rat u Jemenu koštao saudijski budžet za odbranu 5,3 milijarde dolara samo u 2015. Portal je naveo i to da je Rijad počeo prodavati svoj kapital na evropskim tržištima, ukazujući na procjene Reutersa prema kojima Kraljevina troši 175 miliona dolara mjesečno za bombardiranje Jemena i dodatnih 500 miliona dolara za kopnene prodore u tu zemlju. Također, ta neočekivana potrošnja primorala je Rijad da proda 1,2 milijarde od ukupno 9,2 milijarde dolara udjela u evropskim dionicama.
Poguban utjecaj na devizne rezerve
Rat u Jemenu imao je i nezapamćene posljedice na saudijske devizne rezerve. Samo u 2015. pale su sa 732 milijarde na 623 milijarde dolara za manje od 12 mjeseci.
Husi više nisu vojna prijetnja samo na južnoj granici nego počinju ugrožavati i centralne dijelove Saudijske Arabije i njene vitalne objekte i postrojenja, naročito naftna, kao i aerodrome. Osim vojnih gubitaka, Husi su pomoću dronova ciljali naftna postrojenja Abqaiq i Khurais, koja pripadaju saudijskoj kompaniji Aramco, na istoku Kraljevine. Dva naftna postrojenja smatraju se srcem naftne industrije Saudijske Arabije jer se tu dovlači većina sirove nafte na preradu prije izvoza ili rafiniranja. Napadi su doveli do smanjivanja saudijske proizvodnje sirove nafte za 5,7 miliona barela dnevno, što je gotovo polovina proizvodnje nafte u zemlji.
Iako je saudijski prestolonasljednik Mohammed bin Salman više puta izjavio da će invazija na Sanu i njeno oslobađanje od Husa potrajati samo nekoliko dana i samo uz učešće saudijskih trupa, situacija na terenu pokazuje da je pobunjenička milicija uspjela nanijeti četvrtoj zemlji u svijetu po potrošnji na oružje gubitke dvostruko veće od onih koji se iznose u javnosti.
Izvor: Al Jazeera i agencije