Je li Rusija dobila, a Assad izgubio rat?

Piše: Manhal Parrish

Assadovi lojalisti u Tartousu osvanuli su u utorak ujutro i primijetili da ruskih ratnih brodova više nema na obali Mediterana, premda su pozdravili njihov dolazak kao znak podrške sirijskom režimu krajem septembra, zbog čega su ostali zaprepašteni viješću o povlačenju tih snaga tokom večeri. 

U sirijskim službenim medijima mogla se uočiti zbunjenost u načinu na koji su tretirali pitanje povlačenja ruskih trupa iz Sirije. Predsjedništvo, vojska i oružane snage Sirijske Republike izdali su saopćenja iz kojih su svi koji prate dešavanja u Siriji mogli zaključiti da je sirijski režim vijest o povlačenju ruskih snaga saznao iz medija, a ne zvaničnih ruskih diplomatskih kanala.  

Povlačenje Rusije došlo je u kritičnom momentu za sirijski režim, uoči početka sastanka u Ženevi gdje se sada sirijski režim pojavio bez jakog saveznika. Čak se i činilo kao da Rusi definitivno odustaju od sirijskog režima i to u krajnje delikatnom momentu iz kojeg se može razumjeti da se Rusija ne želi utopiti u močvari sirijskog rata koji već dugo traje.

O iznenadnoj odluci o povlačenju, pravni savjetnik u Slobodnoj sirijskoj vojsci Osama Abu Zeid za Al Jazeeru kaže: „Ukoliko rusko rukovodstvo provede svoju odluku o povlačenju trupa iz Sirije, to onda znači da je poduzelo pozitivan korak u cilju otvaranja prostora za političku tranziciju koja će početi odlaskom Bashara al-Assada i njegovog režima sa vlasti.“    

Ruski ciljevi

Abu Zeid je istakao kako „Rusija smatra da je vojnom akcijom ostvarila dosta svojih ciljeva, te da su njihovi interesi zaštićeni kroz sporazum potpisan sa sirijskim režimom na osnovu kojeg se Rusiji otvara prostor na sirijskoj teritoriji kada god vide potrebu za tim, čime se šalje poruka državama u regionu da je Sirija njihovo područje utjecaja na Mediteranu, te da svijet treba sarađivati s njima prilikom rješavanja bilo kakvog pitanja koje se tiče ove države.“  

Posmatrači strahuju od eventualnog sporazuma između Rusije i SAD-a u kojem bi se posljednja obavezala na uspostavljanje dugoročnog primirja u cilju zaustavljanja „neprijateljstva“ između dvije strane, izuzev sa grupom ISIL i Frontom Al-Nusra, kao i zaustavljanja – ionako slabe – američke vojne podrške svim frakcijama koje prekrše primirje uz mogućnost njihovog stavljanja na „terorističku“ listu u slučaju da se radi o islamskim frakcijama.

Lider sirijske opozicije Samir Nashar dodao je da ruski stav „dolazi kao rezultat uzajamnih odnosa na rusko-iranskom frontu. Rusija želi doći do političkog rješenja kojim bi se očuvali njihovi interesi i ona se ne zalaže za Assada, dok Iran smatra da svako političko rješenje kojim se ruši Assad ograničava njihovu ulogu i dominaciju u Siriji i regionu.“

Nashar je, također, skrenuo pažnju na samo vrijeme donošenja ruske odluke i to uoči početka pregovora, kao i da je uslijedila dan nakon konferencije za novinare ministra vanjskih poslova Sirije Walida Muallema koji je rekao da je priča o Basharu al-Assadu crvena linija, s tim da prihvata novu vladu i Ustav države.

Nashar je rekao kako je siguran da će odluka o povlačenju ruskih snaga imati veliki utjecaj na sirijski režim, ali da je sada prerano za bilo kakav optimizam.

Ekonomski troškovi

Troškovi ruskih operacija u Siriji procjenjuju se na približno milijardu i po dolara, što je značajan dio ukupnog ruskog vojnog budžeta koji iznosi pedeset milijardi dolara. 

Pukovnik Faris Byush, zapovjednik Sjeverne divizije, kaže da „Rusija neće staviti interes Bashara al-Assada prije svog interesa, ali i da neće moći nastaviti rat koji dugo traje nakon pada cijena nafte.“

Pad cijena nafte predstavlja veliki pritisak na ruski budžet, koji se uglavnom oslanja na naftu i gas.

Gas se smatra jednim od glavnih nositelja ruske ekonomije, stoga Moskva u izgradnji bilo kakvog gasovoda iz zemalja Zaljeva prema Evropi vidi prijetnju po svoju nacionalnu sigurnost, što predstavlja jedan od glavnih razloga za njenu intervenciju u Siriji. Pored toga, Rusija je svojom vojnom akcijom poslala veoma jaku poruku svima da se neće odreći sirijske vojske koja je ustrojena po ruskom konceptu i naoružana ruskim oružjem, te da neće pretjerivati s ulaganjima u nju za dobrobit Amerike kao što se desilo u Iraku nakon pada Saddama Husseina.

Međutim, ovom odlukum se i dalje štiti ruski utjecaj u Siriji, naročito u pomorskoj bazi i vojnom aerodromu koje će ostati pod ruskim zapovjedništvom, s tim da je i ruski protivvazdušni sistem odbrane S-400 i dalje raspoređen na toj teritoriji čime se „prijateljima sirijskog naroda“ uslovljava traženje ruske dozvole prije bilo kakvog polijetanja.  

Izvor: Al Jazeera