Dokumenti o agresiji na BiH (1): Plansko i sistematsko bombardiranje iz Srbije

Postoje činjenice i istine o zločinima koje ne mogu doći do punog izražaja sve dok se ne ispišu u formi sudske presude. Jedna o takvih činjenica je da je Srbija 1992. godine izvršila agresiju na Bosnu i Hercegovinu. I pored brojnih dokaza, dokumenata, sudskih svjedočenja i grobova žrtava agresije, opet nedostaje taj krucijalni dokument koji “proizvodi pravno djejstvo”. Amnestirajuća i za Beograd spasonosna okolnost je da je Međunarodni sud pravde odbio zahtjev Bosne i Hercegovine za reviziju presude po tužbi protiv Srbije i Crne gore slamka je kojom srbijanski režim uzaludno pokušava spasiti moralni dignitet Srbije.

Istovremeno, i što je njima važnije, Srbija se, za sada, takvim pravnim ishodom uspijeva zaštititi od pravnih, političkih i ekonomskih posljedica nedjela koja je počinila u susjednoj Bosni i Hercegovini. Teško je procijeniti šta je od toga za Srbiju važnije.

Jedno od poglavlja na putu ka Evropskoj uniji bit će pitanje granice sa susjedima. U slučaju Bosne i Hercegovine poznato je da ima spornih mjesta kako na kopnenom dijelu, tako i u koritu rijeke Drine i jezera Perućac. Ostat će još jako dugo otvoreno i pitanje odgovornosti Vojske (Savezne Republike) Jugoslavije i pojedinaca iz Srbije za ratne zločine počinjene u Bosni i Hercegovini (poglavlje o pravosuđu), zatim pitanje jasnog i nedvosmislenog priznanja genocida počinjenog u Srebrenici, za koji su i haškom presudom označeni odgovornim (za nesprječavanje).

Refreširanje četničkog fašizma

Fingiranje procesa za zločine na Specijalnom sudu za ratne zločine u Beogradu ni izbliza ne zadovoljava evropske standarde u domenu vladavine prava, a beogradski režim, opterećen kosovskim teretom, ne pokazuje ni naznake spremnosti da bi uskoro mogao kroz sudske procese raščistiti sa devedesetima. Naprotiv, ekstremisti, pod skutima režima, refreširaju četnički fašizam i iz 40-tih i iz 90-tih godina prošlog stoljeća kao vrijeme “slavnog vojevanja za srpstvo i slobodu”.

Na lijevoj strani Drine, u Bosni i Hercegovini, svakog 11. jula u Srebrenici i tokom godine širom Bosne tabuti s kostima i dijelovima tijela žrtava podsjećaju šta se ovdje desilo – genocid. To je svima jasno van razumne sumnje, a dokumenti koji vremenom izlaze na svjetlo dana potvrđuju i karakter rata – agresija Vojske Jugoslavije sa teritorije Srbije na Bosnu i Hercegovinu. Za argumentiranje ove tvrdnje poslužit će neke činjenice o djelovanju Vojske Jugoslavije upravo u neuralgičnom dijelu Podrinja – oko Hidroelektrane Bajina Bašta i jezera Perućac.

Indikativno je bilo da je upravo snagama Vojske Jugoslavije (ne Vojske Republike Srpske) bilo jako važno da potisnu bošnjačko stanovništvo i malobrojne jedinice Armije Bosne i Hercegovine iz tog dijela Podrinja i da Srbija u potpunosti kontrolira jezero, branu i Hidroelektrane Bajina Bašta. (Sličan manevar su poduzeli jedinicama Užičkog korpusa bivše Jugslovenske narodne armije, a kasnije Vojske Jugoslavije, u područjima hidrolelektrana Zvornik i Višegrad.) Preživjeli pripadnici Armije Bosne i Hercegovine sa tog područja, koji su kasnije prošli i golgotu Srebrenice, svjedoče da su od samog početka agresije, ustvari, ratovali samo protiv jedinica Vojske Jugoslavije koje su djelovale sa desne obale Drine i jezera Perućac, a zatim su u povremenim kampanjama i prelazile na bosansku obalu.

‘Diplomia’ iz gađanja civilnih ciljeva

“U dejstvu na Bosnu i Hercegovinu uključile su se sve vojne jedinice sa teritorije Srbije, prije svega tenkovima, protivavionskim topovima, minobacacima, haubicama. VBR-ovima… Bliže ciljeve gađali su i snajperima. Najugroženija su bila sela Đurđevac. na samo 600 metara od Srbije. a samo ih jezero dijeli, zatim sela Močila, Paljevine, Oštrik, Studenac, Rađenovići, Sjedače, Klotjevac… Udaljenija sela su gađali oruđima većeg kalibra. Tu je tada bilo i mještana i izbjeglica područja gdje je VRS već činio etničko čišćenje”, svjedoči Edin Avdić, komandant jedne od jedinica Armije Bosne i Hercegovine sa tog prostora. Zanimljivo je da se to područje nalazi nasuprot Nacionalnog parka Tara, u kojem je izgrađen niz vojnih objekata i poligon Vojske Jugoslavije za pješadijsku obuku.

Do danas su prikupljeni detaljni podaci o vatrenim položajima Vojske Jugoslavije sa kojih se tuklo po Bosni i Hercegovini. Štaviše, utvrđeno je i da su završni ispit iz artiljerijskog bojevog gađanja pitomci Vojne akademije Vojske Jugoslavije polagali gađanjem civilnih ciljeva u Bosni i Hercegovini sa poligona Vojske Jugoslavije na Tari, što je vrhunac moralne nakaznosti vojnog vrha tadašnje Savezne Republike Jugoslavije.

Oklopnjaci iz Valjeva, municija, granate

Međutim, kada to nije bilo dovoljno, i to je notorna činjenica, jedinice Vojske Jugoslavije su prelazile u Bosnu i Hercegovinu i davale značajnu podršku snagama Vojske Republike Srpske, koje su, uostalom, funkcionirale kao jedinstven vojni sistem. S njima su nerijetko išli i dobrovoljci radikalnih političkih partija iz Srbije i strani plaćenici. Dokument koji objavljujemo sadrži spisak jedinica Vosjek Jugoslavije koje su u januaru 1993. godine stavljene na raspolaganje Bratunačkoj i Zvorničkoj brigadi Vojske Republike Srpske. Radi se (Tačka 5) o oklopno-mehanizovanoj i tenkovskoj jedinici, izviđačkoj, inženjerijskoj i jedinici vojne policije, artiljerijskim i raketnim sastavima iz Valjeva.

Dakle, o učešću jedinica Vojske Jugoslavije u agresiji na Bosnu i Hercegovinu ne može biti sumnje. Period o kojem se govori bio je kritičan za stanovništvo Podrinja, jer je tada, a najintenzivnije u martu 1993. godine, pokrenuta velika ofanziva srpskih snaga u Podrinju. Ta pomoć je bila izražena i kasnije, bilo u angažiranju jedinica Vojske Jugoslavije i Ministarstvu unutrašnjih poslova Srbije, bilo u logističkoj podršci.

Jedan od dokumenata koji je korišten i u procesima pred Tribunalom u Hagu potvrđuje da su se jedinice Vojske Republike Srpske logistički popunjavale municijom u skladištima Vojske Jugoslavije. Konkretno, korišteni dokument kazuje da se u novembru 1993. godine “za potrebe Drinskog korpusa Vojske Republike Srpske” preuzima 800.000 komada metaka kalibra 7,9 milimetara iz skladišta Vojske Jugoslavije Bogovođe kod Lajkovca i 192 komada artiljerijskog projektila kalibra 152 milimetra iz skladišta Mrsać kod Kraljeva.

U tom periodu, nakon ofanzive srpskih snaga, taj dio Podrinja najvećim dijelom je etnički očišćen od bošnjačkog stanovništva, slobodna teritorija se smanjivala i počela se formirati enklava Srebrenica, ulazeći u dramatični period izolacije. Opsežna i masovna vojna kampanja, koja je počela u zimu 1993. godine, bila je vojni, operativni dio Plana: Drina, sačinjenog na strateškom nivou u Beogradu. Iz dokumenata o tom planu sasvim je jasno da su Vojska Jugoslavije i Vojska Republike Srpske djelovale kao jedinstvena oružana sila, što potvrđuje i dokument Užičkog korpusa Vojske Jugoslavije iz novembra 1993. godine, u kojem general-major Dragoljub Ojdanić “obaveštava” komandu Drinskog korpusa Vojske Republike Srpske o dostignutim linijama jedinica Vojske Jugoslavije u Blosni i Hercegovini.

Sutra: Strateška bitka za Drinu

Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.

Izvor: Al Jazeera