Do posljednjeg zrna

Pišu: Gabriela Ortiz i Khaled A Beydoun

Starbucks i rasizam. Zelena sirena i rasizam s kojim su suočeni Amerikanci crne i smeđe boje kože postavljeni jedno uz drugo prizivaju slike gentrifikacije i porasta cijena nekretnina, raseljavanja i urbane resegregacije.

U nastojanjima da izmijeni svoj rasni imidž kompanija Starbucks je 15. marta pokrenula kampanju “Race Together” (Ujedinjene rase), čiji je cilj da Starbucskove mnogobrojne kafiće pretvori u centre za debatu i razmjenu mišljenja o gorućim pitanjima u vezi s rasom i rasizmom.

Na čašama skupih kafenih napitaka Starbucksa stavljen je natpis “Race Together” da se potakne diskusija o slučaju u Fergusonu i njegovim posljedicama, pokretu pod nazivom “Životi crnaca su bitni”, islamofobiji, ksenofobiji i svemu što implicira rasu.

Nijedan čaj neće biti ostavljen #NovaPićauStarbucksu tweeta Tracy Clayton

Ovaj pokret, koji je počeo zagovarati ideju da je rasizam ugrađen u strukture i jednako prisutan u svom mutiranom, latentnom obliku, danas se našao između dva ideološka neprijatelja – postrasnog fronta na desnoj strani i brigade “rasnog pomirenja”, koja nadire sa lijeve pozicije i iz centra.

Korporativni hipster

Starbucks, korporativni rođak hipsterskog šika i liberalizma novih bogataša, predstavlja prethodnicu ovog drugog. Glumac, koji zvuči kao saveznik, mudro raspoređuje poznate poštapalice i slike rasne harmonije i čak slavi činjenicu da 40 posto njihovog (šankerskog) osoblja čine “rasne manjine”.

Pa ipak, Starbucks je ili nemaran ili proračunat s obzirom na to da zaboravlja činjenicu kako je samo 16 posto njihovih radnika nebijelaca na visokim pozicijama. Nadalje i još neslavnije, Starbucks šuti o tome koliko destruktivnu ulogu širenje tog lanca ima na siromašne zajednice crnaca u Brooklynu, Oaklandu i hiljadama drugih gradova.

Ovo je ujednačeni diskurs o rasi i rasizmu koji je kampanja “Race Together” željela proizvesti. Diskurs u kojem se od šankera očekuje, ni manji ni više, već da vode kompleksne razgovore (ili posreduju u njima) koji su pozicionirali Starbucks kao mirotvorca – umjesto kao uzrok – rasne nepravde i nasilja u američkim urbanim prostorima. Opasan okvir, koji ne samo da oslobađa Starbucks krivice već ponovo karikira rasizam kao prepreku “američkom snu”, koja se može savladati kroz međuljudske “veze i razumijevanje” – umjesto kao duboko ukorijenjeni i sveprisutni sistem koji traži strukturnu demontažu.

Retoriku rasnog pomirenja ne koriste samo bijelci ili korporacije. Mnogi poznati crnci, kao što je reper i glumac Common, također podržavaju taj narativ. U emisiji The Jon Stewart Show, Common je izjavio da se rasizam može izliječiti “ako crnci pruže ruku ljubavi” bijelcima.

Commonova ruka ljubavi, pod uvjetom da se primijeni izvan binarnog sistema crnci/bijelci, vjerovatno bi se primijenila na Latinoamerikance, američke domorodce, azijske Amerikance i druge zajednice nebijelaca.

Obrnuti rasisti

Ovaj stav preusmjerava naglasak na rasizam kao institucionaliziran i ukorijenjen te, još gore, stavlja teret na “crnce” ili ljude tamnije puti da riješe rasnu neravnopravnost. Oni koji se ne žele pomiriti ili utrkivati zajedno vjerovatno će biti smatrani huškačima, militantima ili, rječnikom desničara, obrnutim rasistima.

Ako se kampanja “Race Together” i Commonove gluposti mogu smatrati nekim pokazateljem, diskurs “rasnog pomirenja” koji dolazi od ljevice i iz centra može biti daleko strašniji neprijatelj od pristalica “postrasne Amerike”.  Iako izgledaju drugačije, postrasizam i rasno pomirenje su izgrađeni na dvostrukoj fikciji da su rasne grupe u sličnoj poziciji i da rasizam održavaju devijantne radnje osoba, umjesto ustrojeni procesi struktura.

Pretvaranje tih fikcija u slogane koji se dobro prodaju glavni je cilj Starbucksove kampanje “Race Together”. Duhoviti, ali ublaženi slogani bit će ispisani na milionima kartonskih čaša koje se pune u 11.000 Starbucksovih kafića širom Amerike. I kasnije urezani u pamćenje miliona ljudi koji ispijaju te poruke. Do posljednjeg zrna.

Nakon samo jedne sedmice i mnoštva kritika i utemeljenog skepticizma, Starbucks je odgodio kampanju “Race Together”. Baš kada je nastupilo proljeće.

Stavovi izraženi u ovom tekstu su autorovi i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.

Izvor: Al Jazeera