Banjalučki aerodrom želi biti regionalno čvorište

U Bosni i Hercegovini, pored sarajevskog, mostarskog i aerodroma u Tuzli, operativan je i četvrti međunarodni aerodrom, u Banjoj Luci.

Istina, sa znatno nižim brojem letova od aerdoroma u Federaciji BiH.

„Aerodrom Mahovljani nalazi se na području opštine Laktaši i pozicioniran je u gravitacionom području Banja Luke. Idealno je udaljen od gradskog jezgra, i posjeduje sve infrastrukturalne predispozicije i karakteristike jedne značajne tačke u međunarodnom aviotransportu“, kaže Miroslav Janjić, direktor Aerodroma Republike Srpske.

Izgradnja aerodroma Mahovljani je započeta 1987. godine a stavljen je u raspolaganje Jugoslovenskom aviotransportu (JAT-u) 1991. godine kao pomoćni uslužni centar sa adekvatnom pistom i pratećom infrastrukturom, ali je funkcionisanje objekata bilo pod stalnim vojnim nadzorom.

Banjalučki aerodrom početkom 2000-tih dobija međunarodni karakter uspostavljanjem poslovne saradnje sa Austria Airlinesom i tadašnjim JAT-om, da bi se današnji karakter međunarodne poveznice sveo na pet letova sedmično na relaciji sa Beogradom.

„Završetkom izgradnje aerodroma Mahovljani redovnog putničkog saobraćaja nije bilo, nakon uspostavljanja djelimične saradnje sa JAT-om i Austria Airlinesom aerodrom se našao pred izazovima revitalizacije i obnove i moralo se poraditi na uslovima kako bi se karakter međunarodnog održao. Broj od 20.000 putnika godišnje nije ni izbliza ono što je potencijal banjalučkog aerodroma. Jedna redovna putnička linija i nije ono čime bismo trebali da budemo zadovoljni“, navodi Janjić.

Niskotarifni avioprevoz

Aviotransport na globalnom nivou iz godine u godinu bilježi povećanje broja putnika čemu je posebno pridonijela pojava niskotarifnih aviokmpanija koje nude izuzetno pristupačne cijene avionskih karata prema svjetskim destinacijama.

Ovaj trend je oživio Međunarodni aerodrom Tuzla, koji od 2013. godine u partnerstvu sa mađarskom niskobudžetnom aviokompanijom Wizz Air postao čvorište aviotransporta.

Ekspert za aviotransport, prof. dr. Omer Kulić komentariše da niskotarifne aviokompanije imaju jednu, osnovnu i inicijalnu prednost što je cijena, dok sa druge strane opterećuju dodatno putnika sa ostalim, manje povoljnim atributima.

„Niskotarifnim kompanijama su sjedište djelovanja aerodromi koji su izvan velikih centara, oni koji su manje interesantni redovnim aviokompanijama kao što su Lufthansa i Turskih Airlines… Niskotarifne kompanije u startu ponude nižu cijenu samo karte dok se dodatno naplaćuje prtljag, odnosno piće i jelo na letu, izbor sjedišta… i na kraju što je dan leta bliži trenutnom datumu cijena karte je veća. U konačnici se može desiti da putovanje niskotarifnom aviokompanijom bude skuplje nego redovnim aviotransporterom“, kaže doktor vazduhoplovnih nauka Kulić.

Prema procjeni eksperta za aviotransport banjalučki aerodrom bi i mogao postati jedna vrsta čvorišta u regionu, ali je nužno osigurati bolju cestovnu komunikaciju, jer sa tim preduslovom Mahovljani bi imali daleko bolje izglede kao odredište redovnih aviokompanija i onih niskotarifnih.

Kao polaznu tačka „low-cost“ kompanije izabiraju lokacije izvan većih centara, tako da dolazak do samog aerodroma može iziskivati nove izdatke praveći time nepovoljniju sliku u kontekstu izdataka.

Amin Ahmetović je njemački državljanin koji je posljednjih godina poslom vezan za Sarajevo. Jednom mjesečno putuje na relaciji prema Dortmundu i veoma je zadovoljan konceptom niskotarifnih avioprevoznika, osim cijene i sigurnog transporta na željenu destinaciju, on ne vidi šta bi drugo avioprevoznik trebao i nuditi.

„Ja isplaniram kada ću putovati u napravim rezervaciju mjesec dana unaprijed, u tom slučaju moja karta ne prelazi 40 eura, to se izuzetno isplati nekome ko putuje kao ja. Upravo direktna avionska linija iz Tuzle mi je dala motiva da prihvatim posao u Bosni i Hercegovini“, navodi Ahmetović.

Postoje i bolja rješenja

Direktor Aerodroma Republike Srpske smatra da se koncept niskotarifnih aviokompanija ne uklapa sa strateškim planom razvoja banjalučkog aerodroma, bar ne u trenutnim okolnostima.

„Mi smo u kontaktu sa niskotarifnim kompanijama, i ja neću reći da low-cost saobraćaj nije dobrodošao u Banja Luku, ali smatram da postoje bolja rješenja. Mi ulažemo u opremu i to želimo staviti u funkciju u čemu i vidimo ekonomski opravdanu logiku. Ukoliko taj pristup bude lošiji od onoga što možemo postići u partnerstvu sa niskotarifnim aviokompanijama, opredijelićemo se za ono što nam se čini boljim“, kaže Janjić.

Banjalučki aerodrom je i ranije sa skromnijim kapacitetima izuzetno uspješno odgovarao na zahtjeve cargo poslovanja, a stavljanjem u funkciju novog centra Banja Luka bi mogla postati glavna poveznica kada je u pitanju izvoz robe na inostrana tržišta.

„Poletno-sletne staze su već opremljene sistemom rasvjete i navigacije u skladu sa aktuelnim međunarodnim standradima, tako da je taj segment u potpunosti pokriven, izgradnjom skladišne zgrade za opsluživanje svih vrsta roba do kraja godine bi se trebala zaokružiti investicija koja bi nam dala stratešku prednost i uslove za uspješno poslovanje“, navodi Janjić.

Potencijal aerdroma Mahovljani je prema riječima Janjića je bar dva leta dnevno prema evropskim čvorištima generišući za početak najmanje 150.000 putnika godišnje.

„Republika Srpska pokušava da svojim razvojnim konceptima prati trend sa okruženjem koje se de facto naslanja na Evropu i moramo se prilagoditi standradima. Saobraćaj, u ovom slučaju aerodrom je pokretačka snaga koja treba čitavom regionu donijeti progres. Mi želimo da sopstvene resurse iskoristimo najbolje što je moguće, i stavimo u službu progresa“, smatra Miroslav Janjić.

Izvor: Al Jazeera