Analitičari o političkom putu DPS-a
Demokratska partija socijalista (DPS) u Crnoj Gori na vlasti je više od 20 godina. Za to vrijeme promijenio se ne samo državni status Crne Gore, već i brojne političke i ekonomske okolnosti.
Analitičari smatraju da razloge za to što od uvođenja višestranačja u zemlju nije bilo smjene vlasti treba tražiti u moćnim resursima partije, harizmi njenog lidera Mile Đukanovića, ali i tradiciji Crne Gore.
Kao nasljednik Saveza komunista (SK), nakon tzv. antibirokratske revolucije početkom devedesetih, DPS pobjeđuje na prvim višestranačkim izborima u Crnoj Gori. Od tada je bez prekida na vlasti, što je jedinstven slučaj u zemljama regiona.
“Ovaj objekat, nekada Centralni komitet (CK) SK, pa zgrada Vlade, jedan je od simbola dvodecenijske vladavine DPS-a, čije je sjedište i danas tu”, izvještava iz Podgorice reporterka Al Jazeere Milica Marinović.
Promjena politike
Uprkos kontinuitetu vladanja, politika partije značajno se mijenjala, od saradnje sa Slobodanom Miloševićem, do potpunog otklona od njega 1997. godine.
Mijenjala su se i državna uređenja, od Savezne Republike (SR) Jugoslavije, Zajednice Srbije i Crne Gore, na kraju do samostalne države 2006. godine.
Moć partije, ocjenjuju analitičari, čine njeni resursi, imidž nepobjedivosti i to što, uprkos radikalnim promjenama stavova, posebno po pitanju državnosti i odnosa prema Srbiji, opstaju na vlasti.
“Treba biti fer pa reći da su te odluke često koincidirale sa zaista interesima građanima, ali ako govorimo da je u pitanju već preko dvije decenije vlasti partije pod ovim oblikom kakvim ga znamo sada, onda govorimo o predugom periodu, koji teorija poznaje kao period u kome se vlast definitivno mora pokvariti”, kaže Olivera Komar sa Fakulteta političkih nauka (FPN) Crne Gore.
Lider DPS-a Milo Đukanović, nosilac referenduma o samostalnosti, povezivan je sa švercom duhana i brojnim drugim aferama, koje je negirao.
Četiri puta je bio premijer, jednom predsjednik i ministar. Osim političke harizme i spretnosti, razlog njegovog utjecaja sociolozi vide i u tradiciji Crne Gore, malog društva sklonog idolopoklonstvu.
“Crnogorci su nekada njegovali taj kult idolopoklonstva skoro 60 godina prema knjazu i kralju, pa kom partija, i sada poslije svih, njeguju ga nekih 20 godina”, smatra Srđa Vukadinović, sociolog.
Ekonomski ugao
U ekonomskoj sferi vladavina DPS-a dijeli se na period prije i poslije 2000. godine, smatra analitičarka Mila Kasalica.
Prvi je, objašnjava, obilježilo preživljavanje ekonomije kroz šverc duhana, drugi finansijska nezavisnost države, priliv stranih investicija, ali i propast privrede.
“Da smo ostali da zavisimo od dvije tri tobožnje velike stare kompanije naslijeđene iz prethodnog sistema, koje su sada više socijalne bombe nego što imaju bilo kakav privredni potencijal, jer su privatizovane kroz nekvalitetne seme, netransparentne, zatim maksimalno obezvrijeđene i unižene”, govori Kasalica.
Na predstojeće parlamentarne izbore DPS će izaći će deveti put. U aktuelnom sazivu Parlamenta imaju 34 od 81 poslanika.
Izvor: Al Jazeera